Examen vanuit huis: zelfs als je niet spiekt kan je nog bestempeld worden als fraudeur

Door corona ploegen veel studenten vanuit huis achter hun laptops aan papers, tentamens en examens. Normaal gesproken zitten ze in grote sporthallen waar surveillerende docenten toezicht houden. Nu gebeurt dat met zogeheten ‘anti-spieksoftware’ maar die blijkt niet feilloos. Honderden studenten werden namelijk onterecht bestempeld tot fraudeur.

Bij verschillende universiteiten was het raak, daar werden studenten onterecht bestempeld als ‘verdacht’ terwijl ze niets verkeerd hadden gedaan. Bijvoorbeeld de ruim 1400 studenten aan de Wageningen Universiteit of de honderd leerlingen aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en ook ongeveer 110 leerlingen aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, zo schrijft Trouw.

Waarschuwing

De VU heeft niet concreet bij hoeveel van de 110 tentamens werkelijk is gefraudeerd maar bij Rotterdam was er van de honderd leerlingen maar één iemand die – na onderzoek – nog steeds werd beticht van spieken. In Wageningen was het aantal nog schrijnender, van de 1400 leerlingen hadden maar tien studenten werkelijk gefraudeerd en zestig kregen er een waarschuwing. Er gaat dus iets flink mis met deze software.

TU Delft kan bestaande wijken energie neutraal maken >

En dat kan ook een probleem vormen voor de TU Delft. De technische universiteit maakt namelijk net zoals de WUR, EUR en VU gebruik van ‘online proctoring’ oftewel anti-spieksoftware. Tot dusver hebben zij (gelukkig) nog geen enkel tentamen ongeldig hoeven te verklaren.

ID-kaart

‘Online proctoring’ werkt via de webcam en de microfoon, die aanstaan tijdens het maken van de tentamens en waardoor de surveillance in de gaten kan houden of er gefraudeerd wordt. Deze systemen meten zelfs de oogbewegingen van studenten. Maar ze zijn dus niet feilloos. Door de overgevoeligheid van de software kan het voorkomen dat de tentamens van sommige studenten onterecht ongeldig worden verklaard.

Er komen ook gevallen voor waar er door technische problemen een tentamen ongeldig werd verklaard. Bijvoorbeeld wanneer een student zijn of haar ID-kaart niet duidelijk in beeld had gebracht of omdat er een scan ontbreekt van het bureau. Het verschilt per software welke eisen er worden gesteld, zo wordt er bij het ene tentamen wél gevraagd om een bureauscan en bij het andere juist niet.

De universiteiten hebben de cijfers over hoeveel fraudegevallen er terecht én onterecht waren, niet duidelijk voor ogen blijkt uit een rondgang van Trouw. Wel blijkt dat het voor veel studenten voor grote problemen kan zorgen. Zo zijn er al meerdere rechtszaken geweest met succes en minder succes, waaronder een van studenten aan de Universiteit van Amsterdam, die de rechtszaak verloren.

Rechtszaak

De UvA beloofde de studenten wel terughoudender te zijn, maar de studentenbond ASVA heeft er niet veel vertrouwen in: ‘’We zien dat er geproctord wordt bij tentamens die prima door essays vervangen hadden kunnen worden”, aldus voorzitter Maarten van Dorp. “Wij willen dat examencommissies aangeven waarom er geen alternatieven mogelijk zijn.”

Daarnaast stelt de Autoriteit Persoongegevens dat online proctoring alleen gebruikt moet worden als er géén alternatieve toetsingsvorm mogelijk is. Ook moeten de universiteiten hun leerlingen tijdig informeren wanneer er tijdens een tentamen gebruik gemaakt gaat worden van online proctoring. Ook zouden universiteiten een passend alternatief moeten bedenken voor als je bezwaar maakt tegen online proctoring volgens de Autoriteit Persoonsgegevens.

Kerstvakantie: Ga op safari in de stadsjungle van Delft >

Het is de vraag of universiteiten aan deze regels gehoor geven aangezien online proctoring een populair alternatief voor fysieke tentamens blijkt. De meerderheid van de universiteiten maakt namelijk (gedeeltelijk) gebruik van dit soort software.