80 jaar vrijheid in Delft: Bevrijding

Het is 85 jaar geleden dat in Nederland de eerste slachtoffers vielen van een oorlog die vijf jaar zou duren. Omroep Delft brengt deze ingrijpende geschiedenis tot leven in een vijfdelige documentaireserie. De afleveringen vertellen het verhaal van oorlog, honger, moed en bevrijding – door de ogen van Delftenaren toen en nu. Vandaag: de bevrijding. Op 5 mei was in Nederland de oorlog voorbij, maar het zou nog drie dagen duren voordat de Canadezen Delft bereikten. “We vierden feest en zongen ‘cheerio cheerio’.”

Documentaire deel V: Bevrijding | Makers: Willem de Bie en Peter Winters

Op 5 mei was de oorlog voorbij in een groot gedeelte van Nederland, maar de geallieerden kwamen een paar dagen later pas in Delft aan. Al hadden de bewoners van de stad al wel door dat de bevrijding snel zou aanbreken.  

Radio Oranje
Een van die Delftenaren was de achtjarige An Post, nu 88 jaar. Ze woonde met haar ouders en twee broertjes in de Annastraat in het centrum. Een paar dagen voor de bevrijding haalde haar vader in zijn slaapkamer een stuk behang weg. Een deurtje kwam tevoorschijn en daarachter zaten persoonsbewijzen en een radio. “Dat hebben wij, als kinderen, al die tijd niet geweten. Mijn ouders waren doodsbang dat we zouden praten.” Op straat en via Radio Oranje hoorde gezin Post dat de Canadezen eraan kwamen.  
 
An Post (88) | Foto: Hanne van Mourik

“Kijk papa, vogels!” 
An was drie jaar toen de oorlog uitbrak. Haar eerste herinnering was aan de Lange Kleiweg, waar haar ouders een volkstuin hadden. An zag een rij vliegtuigen in de lucht en riep naar haar vader: “Kijk papa, vogels!” Even later werd Den Haag gebombardeerd.

Op 8 mei 1945 kwamen vanuit diezelfde stad de Canadese soldaten Delft binnenrijden. Door een van hen werd An in een tank getild. “Ik was niet bang voor de geallieerde soldaten, want ik wist door Radio Oranje dat ze goede soldaten waren.”  
 
An kijkt in een fotoboek | Foto: Hanne van Mourik

Sigaretten en chocola 
De Canadezen deelden sigaretten uit aan de mannen en chocola aan de vrouwen. “Dat was geweldig”, zegt An. “Ik had nog nooit chocola gegeten.” Ze herinnert zich dat veel mensen de straat opgingen om feest te vieren en liederen te zingen: 

Cheerio cheerio! In Holland daar zingen ze zo 
Weg met de zorgen en weg met 't verdriet 
We komen er wel, al zijn we d'r nog niet 
Want de jongens van Tromp en Piet Hein
die krijgen ze lekker niet klein 
D'r zat vijf jaar de mot in en nu zit er schot in 
En Hollanders willen we zijn 
 
Foto's van An Post als kind uit circa 1943 | Foto: Hanne van Mourik

Landverraders 
Minder leuk was wat gebeurde met de mensen die met Duitse soldaten hadden geschoft of samengewerkt. In de meidagen na de oorlog en in de maanden erna werden zo'n 150 duizend mensen opgepakt wegens landverraad. “Bij het Kalverbos was een politiepost waar de mannen die fout waren in de oorlog heen werden gebracht. Wij zagen ze lopen.” 

Een van die mannen was de buurman van An. “Hij had een groentewinkel en gaf ons een gulden als we een goed rapport hadden. We dachten dat hij in het verzet zat", zegt An. “Onze andere buurman was zo stil, dat we hem ervan verdachten in de NSB te zitten.” Het bleek andersom te zijn. “Na de bevrijding zagen we onze stille buurman het haar afscheren van de moffenmeisjes. De groenteboer hebben we nooit meer gezien.” 

Tolerantie 
Op de vraag hoe An er nu op terugkijkt, is ze stellig. “Ik heb natuurlijk niet in het heetst in de strijd gezeten als kind", zegt ze, “maar het baat me zorgen wat we nu allemaal op de tv zien.” De 88-jarige neemt een slok van haar koffie. “Een beetje tolerantie in deze tijd zou wel prettig zijn.”  

 

80 jaar vrijheid in Delft
Tachtig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog herdenken en vieren we de bevrijding van onze stad. Vanaf maandag 28 april brengt Omroep Delft verhalen, videoreportages en radio-uitzendingen over de bevrijding en de impact van de oorlog op Delft en haar inwoners. Mis het niet! Volg ons voor een indringende terugblik op 80 jaar vrijheid in Delft.