Duizenden ratten loslaten voor filmopname, gemeente steekt er een stokje voor

Nosferatu, naar het horrorverhaal Dracula van Bram Stoker, was in 1922 de eerste vampierfilm ooit. Op dit moment draait een nieuwe versie van regisseur Robert Eggers in de bioscopen. De eerste versie, van de Duitse filmregisseur Werner Herzog, werd in 1978 voor een belangrijk deel gefilmd in Delft, maar dat ging niet zonder problemen. De gemeente verbood het om tienduizend ratten los te laten op De Markt, hartje centrum Delft.
Klaus Kinski als Nosferatu op De Markt in Delft | Still uit Werner Herzog's film 'Nosferatu: Phantom der Nacht'

Om de film Nosferatu: Phantom der Nacht toch te kunnen maken, roept Herzog de hulp in van Filmhuis Delft (tegenwoordig Filmhuis Lumen) en verzinnen ze een list.

Deels wordt uitgeweken naar Schiedam, waar ze minder moeilijk doen, maar uiteindelijk maakt hij in het geheim ook opnames op het privéterrein van studentenvereniging Alcuin.

Illegale opnames
Aad in 't Veld maakt het, als medewerker van Filmhuis Delft, van dichtbij mee en heeft er, als filmliefhebber, destijds een minidocumentaire over gemaakt. Deze wordt vanavond vertoond bij Filmhuis Lumen, voorafgaand aan de film van Werner Herzog.

Ondeugend lachend vertelt hij over de illegale opnames: 'De studentenvereniging vond het goed dat Herzog rattenscènes opnam op het binnenplein van Alcuin. Maar er zijn ook scènes op De Markt gedraaid, dat hij het gewoon deed. Even snel, met die ratten.'

Herzog schakelt in 1978 ook Maarten 't Hart in. Volgens de schrijver en bioloog uit Warmond kan het helemaal geen kwaad om tienduizend tamme ratten los te laten, maar in een uitzending van Zomergasten zegt hij later dat hij het hoge aantal ratten een slecht idee vindt.

'Zwaar overdreven. Volstrekt onnodig. Dat heb ik Herzog ook gezegd: waarom doe je het niet met veel minder ratten. Films hebben toch trucs om te suggereren dat er veel meer ratten rondlopen dan in het echt?'

Ratten verzorgen
Om de Delftse gemeenteraad te overtuigen, brengt Herzog ook al zijn films mee naar Delft. In 't Veld: 'Die mochten wij onbeperkt gebruiken en vertonen. Dus we schrapten ons hele maandprogramma en hebben elke dag films van Herzog gedraaid.'

Op draaidagen helpen de filmhuismedewerkers zelfs mee: 'Kabels sjouwen, opbouwen van de sets, werken met de ratten. Er waren duizenden ratten, die moesten worden verzorgd en losgelaten en, na de opnames, weer worden opgepakt.'

Aad in 't Veld met tamme rat | Privéfoto

De Duitse filmmaker, die bekend staat om zijn compromisloze films, maakt zijn versie van Nosferatu uiteindelijk toch af in Delft, want als hij eenmaal zijn zinnen ergens op heeft gezet, dan moet het volgens In 't Veld ook zo gebeuren.

'Werner Herzog, die verliefd was op deze stad, zei dat Delft zo'n mooie, oude, burgerlijke stad is, waar ik zo graag draai. Maar het stadsbestuur maakt het mij zo moeilijk. Onbegrijpelijk, dat ze niet van film houden.'

Nog steeds boos
Terugkijkend kan In 't Veld zich nog steeds boos maken over de tegenwerking van de gemeente Delft: 'Onbegrijpelijk. Burgemeester Oele zei dat hij een filmliefhebber was. Hij was ook vaak bij ons in het filmhuis als bezoeker. Ik heb hem ook zelf opgebeld en gevraagd: waarom bent u niet wat soepeler? Maar hij bekte mij meteen af. Hij wilde er niets mee te maken hebben.'

Werner Herzog's film 'Nosferatu: Phantom der Nacht' wordt vanavond vertoond bij Filmhuis Lumen in Delft. Voorafgaand is de minidocumentaire 'Een symphonie van angst en onbegrip' van Aad in 't Veld te zien.

Bron: Omroep West