Westafette: Leo van der Werf is ‘de schaamte voorbij’

We spreken Leo van der Werf bij Wij West Dichtbij, een ontmoetingsplek in De Hoven Passage voor hulp en advies. “Formulieren invullen of recepten lezen, dat lukte lang niet. Mijn geheugen was mijn redding”, vertelt Leo. “Je leert het te verbergen.”

Na jaren van schaamte besloot hij rond zijn 55e terug naar school te gaan. Een televisiespotje op Omroep West bracht hem bij de Taal+School, een onderdeel van ROC Mondriaan. “Je moet gewoon die stap zetten, hoe eng ook. Als je eenmaal begint, groeit je zelfvertrouwen. Je merkt dat je niet alleen staat”, vertelt Leo.   

De kracht van herhaling
Rekenen ging Leo altijd beter af dan taal. Lezen lukt inmiddels aardig, maar schrijven blijft een uitdaging. “Vooral kleine woordjes zijn lastig. Toch helpt herhaling enorm: hoe vaker je leest, hoe makkelijker het wordt. In een groep leer je sneller, omdat je samen oefent en elkaar ondersteunt.”

Digitale hulpmiddelen maken verschil. Leo spreekt teksten vaak in op zijn telefoon en volgt ook computerlessen. “Het zal nooit 100 procent worden maar dat hoeft ook niet. Zeventig procent is al mooi. Belangrijk is dat je blijft oefenen. Naar school gaan geeft structuur en sociale contacten.” 

Burgemeester ontmoet
Naast cursist is Leo inmiddels ook ambassadeur van de Taal+School. Hij vertelt zijn verhaal om anderen te motiveren. “Eerst vond ik dat eng maar nu zie ik het als een uitdaging. Ik zeg tegen jongeren: hoe eerder je leert, hoe beter. Wacht niet tot later, want dan wordt de drempel hoger.”

Hij wordt gevraagd om bijeenkomsten te openen en spreekt met beleidsmakers. “Je helpt anderen een stap te zetten die jijzelf pas later hebt gezet. Dat voelt goed”, vertelt Leo. “Bovendien kom je nog eens ergens: ik heb de burgemeester ontmoet en met veel mensen ervaringen gedeeld. Dat geeft energie.” 

Duiven houden
Leo werkt al tien jaar via Werkse! bij de TU Delft in het groenonderhoud. “Misschien niet mijn droombaan, maar ik heb er fijne collega’s. Als ik vroeger meer had gekund met taal, was ik misschien een technische richting ingegaan. Maar ik ben tevreden met waar ik nu sta.”

Buiten het werk vindt hij plezier in duiven houden, DVD’s verzamelen en muziek. “Nederlandse teksten zijn makkelijker te volgen. Muziek redde me in moeilijke tijden. Je hoeft de tekst niet altijd te begrijpen om geraakt te worden.” Zijn hobby’s geven rust naast het leren en werken. 

Een oproep aan Delft 
Volgens Leo kan de gemeente nog veel doen om laaggeletterdheid te verminderen. “Mensen zouden actiever naar school moeten worden gestuurd. Geef niet alleen een folder mee, maar bel samen. Hoe meer plekken er zijn, hoe beter.” Hiermee verwijst hij naar bibliotheken, buurthuizen en Taal+Scholen. Vrijwillige taalmaatjes zijn bovendien hard nodig volgens Leo.

Zijn boodschap is helder: schaam je niet, vraag hulp. “Alles wordt digitaal: van ziekenhuizen tot supermarkten. Voor veel mensen is dat een drempel. Maar je hoeft het niet alleen te doen. Samen kom je verder. Daarom zeg ik: Doe weer mee!”