Nieuwe feiten over Johannes Vermeer

Wie heeft Delft beroemd gemaakt in de wereld? Is het de Delftse meester Johannes Vermeer, is het microbioloog en uitvinder van de microscoop Antoni van Leeuwenhoek? Of is het beroemde blauwe aardewerk de reden van de bekendheid of wellicht de prestigieuze technische universiteit? De beroemdste en belangrijkste inwoner van onze stad is zeker Willem van Oranje, de ‘Vader des vaderlands’. Het zijn allemaal redenen voor toeristen uit binnen- en buitenland om Delft te bezoeken.


Dit jaar wordt Delft bezocht omdat 2023 het jaar is van zowel Johannes Vermeer als Antoni van Leeuwenhoek. Over de schilder met de fraaie kleuren en het onnavolgbare licht wordt nu de tentoonstelling ‘Het Delft van Vermeer’ voorbereid in Museum Prinsenhof Delft.

Delftse Donderslag

Onlangs werd bekend dat tijdens de voorbereidingen van de tentoonstelling in het gemeentelijk archief nieuwe biografische feiten over Johannes Vermeer zijn gevonden. Bas van der Wulp oud-archivaris van Erfgoed Delft vond een nog onbekende inschrijving van Vermeer in het begrafenisregister van de Oude Kerk Daaruit blijkt dat de kunstenaar een uitvaart op stand kreeg. Ook bleek uit een archiefstuk over schade van de ‘Delftse Donderslag’ op 12 oktober 1654 dat de moeder van Vermeer Digna Baltens een financiële vergoeding ontving voor de geleden schade aan Herberg Mechelen. Na het overlijden van haar man runde zij de herberg. Op12 oktober 1654 woonde ze er nog. Het archiefstuk met schadevermeldingen waarin dit staat was wel al bekend, maar niet dat de moeder van Vermeer ook een schadevergoeding ontving.

Uitvaart op stand

De nieuwe ontdekking laat zien dat op 16 december 1675 de dag van de begrafenis van Johannes Vermeer in de Oude Kerk de kist werd gedragen door maar liefst veertien dragers. De kerkklok van de Oude Kerk luidde één poos. Tot nu toe nam men aan dat het gilde de uitvaart van Vermeer had betaald. Ook Vermeers schoonmoeder Maria Thins die op 27 december 1680 stierf, kreeg zo’n begrafenis op stand. Al werd bij haar begrafenis de kerkklok van de Oude Kerk zelfs twee pozen geluid. De vondst over de uitvaart is opmerkelijk. Er is in de afgelopen honderd jaar al door tientallen mensen onderzoek gedaan. Van der Wulp werkte 45 jaar voor het archief en spreekt van een ‘klappertje’. Janelle Moerman, directeur Museum Prinsenhof Delft: “Er is al zoveel over Vermeer uitgezocht dat álles wat je over de kunstenaar vindt eigenlijk al nieuws is."

Het bruisende Delft van Vermeer

Op de tentoonstelling ‘Het Delft van Vermeer’ waarin het leven van Johannes Vermeer en zijn relatie tot de stad Delft centraal staan zullen de nieuw ontdekte objecten te zien zijn. Samen met ruim 100 andere objecten uit binnen- en buitenland, waaronder topstukken van Delftse schilders, kunstnijverheid, kaarten, prenten, tekeningen, boeken en andere archiefstukken. Samen vormen zij een beeld van de bruisende stad Delft in de 17de eeuw.

Bas van der Wulp oud-archivaris van Erfgoed Delft vond een nog onbekende inschrijving van Vermeer in het begrafenisregister van de Oude Kerk - foto Erfgoed Delft