Kan in Nederland ook zomaar de stroom uitvallen zoals in Spanje en Portugal?
Door een combinatie van technische en structurele factoren viel maandag 28 april het licht uit in grote delen van Spanje en Portugal. Miljoenen huishoudens en bedrijven zaten urenlang zonder stroom. Wat gebeurde er precies – en kan dit in Nederland ook gebeuren? Prof. dr. ir. Marjan Popov van de TU Delft, expert op het gebied van intelligente elektriciteitsnetwerken, sprak hierover in het radioprogramma Delft Centraal.
De oorzaak van de storing in Spanje en Portugal was, volgens de professor, een technisch probleem op een belangrijke verbinding met Frankrijk. “Normaal is het uitvallen van één of twee kabels niet rampzalig,” legt Popov uit, "maar in dit geval waren het precies de twee belangrijkste verbindingen tussen Spanje en de rest van Europa"
Toen de kabels werden uitgeschakeld, raakte het evenwicht tussen productie en verbruik verstoord. "Dat leidt tot frequentieproblemen," aldus Popov. "Waarschijnlijk hebben daarop de lokale beveiligingen gereageerd, met als gevolg een grootschalige stroomuitval."
Het Nederlandse systeem
Volgens Popov zou een grootschalige stroomuitval niet snel in Nederland gebeuren. "We hebben meerdere internationale verbindingen en die spreiding maakt ons systeem stabieler."
In 2023 was het Nederlandse elektriciteitsnet 99,999963% van de tijd beschikbaar, met een gemiddelde stroomuitval van slechts 12,8 minuten per consument. Dat is uitzonderlijk goed in vergelijking met andere landen.
Toch zijn ook wij niet immuun. Popov verwijst naar een stroomstoring in Nieuwegein dertien jaar geleden, veroorzaakt door een blikseminslag op twee transformatorstations. Huishoudens en bedrijven zaten toen ruim 24 uur zonder stroom, en ook het openbaar vervoer lag stil. "We moeten altijd voorzichtig blijven", zegt de professor.
De toekomst: meer risico door duurzame energie
De energietransitie brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. "Naarmate we meer overstappen op zonne- en windenergie, daalt de 'inertie' van het systeem – dat is het vermogen van het net om schommelingen te dempen", legt Popov uit. "Dat maakt het systeem gevoeliger."
Bij de TU Delft werkt men voortdurend aan het verbeteren van monitoring- en simulatiesystemen. "We gebruiken supercomputers om toekomstige scenario’s door te rekenen en zoeken continu naar manieren om het systeem stabieler en betrouwbaarder te maken," aldus Popov.
Voorbereidingen voor stroomuitval
De storing in Spanje en Portugal toont hoe complex en onderling verbonden het Europese elektriciteitsnet is. Het is volgens Popov geen slecht idee voor burgers om voorbereidingen te treffen voor een eventuele stroomuitval: "Zorg voor een kleine voorraad contant geld, houd wat voedsel en water in huis, en vergeet medicijnen niet. In een digitale samenleving waarin bijna alles van elektriciteit afhankelijk is, kan zelfs een korte uitval grote gevolgen hebben."
