Dé verbinder van Delft neemt afscheid: Van Bijsterveldt blikt terug op negen jaar burgemeesterschap

Een burgemeester die op de fiets de stad doorkruist, zo kennen velen Marja van Bijsterveld. Ze wordt alom geprezen als verbinder; iemand die tussen de mensen staat en groepen bij elkaar brengt. Minimaal zestig uur in de week houdt ze zich bezig met het wel en wee van de stad.  

Waar haalt Van Bijsterveldt de drijfkracht vandaan om dat alles te doen? Een blik in haar jeugd, zegt genoeg: “Ik was de jongste van zes kinderen. Mijn vader was een hele energieke ondernemer. Bij ons thuis werd altijd gesproken over zaken die in de samenleving speelden. Dat waren stevige discussies; mijn moeder werd er wanhopig van. Zij had dan haar best gedaan op het eten en wij zaten maar te discussiëren.”

Van Bijsterveldt vertelt daarbij dat ze ‘de beste leerstoel voor het burgemeesterschap’ heeft doorlopen in haar tijd als verpleegkundige: “Het gaat uiteindelijk over aandacht voor mensen, dat is iets heel bijzonders.”

Van Bijsterveldt geeft daarbij aan zich zorgen te maken over ontwikkelingen in de wereld: “Ik denk dat het nergens toe leidt als je elkaar maar aanvliegt, of als je niet tolerant bent naar elkaar. We zien het in Amerika bijvoorbeeld gebeuren. Een van de meest heftige dingen vind ik dat daar transgenders uit het leger gezet worden. Daar kan ik oprecht om huilen. Ik vind het zo erg dat mensen niet gerespecteerd worden voor wie ze zijn.”

Op 28-jarige leeftijd deed Van Bijsterveldt haar eerste echte politieke ervaring op. Ze werd gekozen als gemeenteraadslid in Almere. Daarbij werd ze ook gelijk wethouder Sociale Zaken, Welzijn en Woonruimteverdeling. “Dat was wel een heel stevige stap. Achteraf gezien had dat heel fout kunnen gaan. Gelukkig had ik enigszins het talent vanuit huis meegekregen om dat te kunnen doen.”

Daarna volgden de politieke functies elkaar snel op. Burgemeester van Schipluiden, partijleider van het CDA, staatssecretaris, minister in kabinetten Balkenende IV en Rutte II. En toch is juist de rol als burgemeester van de Prinsenstad hetgeen waar Van Bijsterveldt het meest trots op is. “Ik kon me eigenlijk niet voorstellen dat ik het zou worden. Toen ik benoemd werd dacht ik ‘wauw, burgemeester van Delft, hoe leuk is dit.’”

In de negen jaar burgemeesterschap die daarop volgden, waren er hoogte- en dieptepunten . Schietpartijen rond Delftse coffeeshops in 2018 leverden Van Bijsterveldt slapeloze nachten op. Ook terwijl er een wereldwijde pandemie heerste, was Van Bijsterveldt de burgermoeder.

Er waren ook momenten dat de burgemeester stevige kritiek kreeg. Zo koos de burgemeester soms voor harde maatregelen om de veiligheid te waarborgen. Burgemeester Van Bijsterveldt stelde cameratoezicht in bij onrustige straten en wees veiligheidsrisicogebieden aan bij de afgelopen jaarwisseling. “Daar heb ik discussies over gehad met raadsleden. Dan zeg ik: ‘Vrienden, dat is toch de verantwoordelijkheid van de burgemeester.’ Maar ik ga in die gevallen graag de discussie aan, want ik vind dat ik gelijk heb.”

Een in het geheim uitgevoerd onderzoek naar de Al-Ansaar Moskee aan de Vulcanusweg leverde Van Bijsterveldt misschien wel de felste kritiek uit haar burgemeesterschap op. In het geheim liet de gemeente onderzoek uitvoeren naar radicalisering van Delftse moslims. Van Bijsterveldt legt uit dat twee jaar eerder naar buiten kwam dat jonge Delftenaren naar Syrië waren getrokken om deel te nemen aan de jihad van IS. “Dat wilden we nooit meer.”

De rechter vond later dat de gemeente onrechtmatig had gehandeld en dat de moskee inzicht moest krijgen in de opgestelde rapporten. De situatie leidde tot een smet op het blazoen van de burgemeester. “Ik heb het vertrouwen grotendeels weten te herstellen, maar helaas niet helemaal. Wel heb ik altijd handreikingen gedaan en aangegeven dat ik het gesprek aan wil gaan. Maar mensen moeten daaraan toe zijn en dat respecteer ik.”

Tegelijkertijd heeft Van Bijsterveldt een hoop bereikt in haar tijd als burgemeester. Gevraagd waar ze het meest trots op is, moet ze even nadenken. Maar al snel weet ze het een en ander op te sommen. De verbouwing van het Prinsenhof is ondanks alle belemmeringen begonnen en Delft-West is onderdeel van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. 

Emotioneel wordt Van Bijsterveldt als ze het heeft over het excuus dat ze namens de stad aanbood voor het slavernijverleden. “Ik heb op dat onderwerp een ontwikkeling doorgemaakt. In het begin dacht ik van ‘Dat is wel heel lang geleden.’ Gesprekken met mensen uit die groep hebben me heel erg aan het denken gezet. De impact is er nog steeds.”

Nu zijn de laatste weken van het burgemeesterschap van Van Bijsterveldt aangebroken. “Ik ga de dynamiek van het burgemeesterschap missen. Soms had ik wel twaalf afspraken op een dag. Dat geeft op zich ook energie, maar het is ook wel fijn wat rust te krijgen.” Voor stilzitten is ze echter het type niet. “Ik ga wel klussen doen hoor. Ik wordt al veel gevraagd voor verschillende projecten, maar meestal zeg ik nog nee.”

Dat ze niet langer burgemeester is na 2 september, betekent voor haar geen afscheid van Delft. Ze blijft bewoner van de Prinsenstad. En ze heeft een advies voor haar opvolger, Alexander Pechtold. Ze ziet in hem iemand die benaderbaar en vriendelijk is én een goed netwerk heeft in Den Haag. Gewoon zichzelf zijn is volgens Van Bijsterveldt het belangrijkste.